Τα Ιερισσιώτικα τραγούδια και η παράδοσή μας

Παίρνοντας αφορμή, από το άρθρο του φίλου μου και συμπατριώτη Γιώργου Τσιριγώτη, που δημοσιεύθηκε στο δεύτερο Κύτταρο με θέμα, «Ου ήλιους ιπιδούσι όρη κι βουνά κι ου Γιάννης ιπηδούσι χαμουλάγκαδα», επιθυμία μου είναι να εκθέσω κάποιες σκέψεις μου και ανησυχίες, που έχουν σχέση με την Ιερισσιώτικη παράδοση και τα τραγούδια μας.
Ο αείμνηστος Γιάννης Αποστολίδης όσο ζούσε μου είχε πει ότι, το τραγούδι, «ου ήλιους κι Γιαννάκης», με το οποίο αρχίζουν οι χοροί στο «Μαύρο Αλώνι», είναι παρηλαγμένο ακριτικό τραγούδι του Αστραπόγιαννου.
Με την ευκαιρία, θα γράψω με λίγα λόγια για τον Ιουλιανό τον παραβάτη, με τον οποίο είχα ασχοληθεί με άρθρο μου σχετικό, που δημοσιεύθηκε στο πρώτο Κύτταρο στο οποίο έγγραφα για το έθιμο των «Αγίων Θεοδώρων» και για την Παρασκευή της πρώτης εβδομάδας των νηστειών, που διαβάζονται οι πρώτοι χαιρετισμοί και μοιράζονται κόλλυβα, ένα Ιερισσιώτικο έθιμο, που σχετίζεται με τον Ιουλιανό, τον οποίο οι χριστιανοί τον ονόμασαν «παραβάτη», διότι από χριστιανός που ήταν, έγινε ο μεγαλύτερος διώκτης της Ορθοδοξίας, επισωρεύοντας αμέτρητα δεινά, με διωγμούς, μαρτύρια, εκατόμβες αίματος και απώλεια εκατομμυρίων ψυχών, για το ότι αρνήθηκαν την ειδωλολατρία και τα άψυχα κατασκευάσματά της, και υπερασπισθήκαν και ομολόγησαν την ορθόδοξη χριστιανική τους πίστη.
Οι ανησυχίες στο άρθρο μου, που δημοσιεύθηκαν στο πρώτο Κύτταρο, είχαν σχέση με την παράδοση και τα τραγούδια μας, τα οποία κατά κοινή ομολογία, αποτελούν το κυριότερο στοιχείο ταυτότητας της παράδοσής μας.
΄Ερχομαι στο κυρίως θέμα, ξεκινώντας από την παραδοσιακή μικτή χορωδία, την οποία, ο γράφων δημιούργησα το 1963, και την οποία χορωδία, οι τότε νεολαίοι άνδρες και γυναίκες την στήριξαν δυναμικά. Με όλα αυτά τα παιδιά, γυρίσαμε σχεδόν όλη την Ελλάδα συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις παραδοσιακού περιεχομένου, διαδίδοντας παράλληλα τα τραγούδια μας και τους χορούς μας.
Τελευταία παρουσίαση των δύο τμημάτων χορωδίας και χορευτικού, ήταν η 30 Ιουλίου 2004 στο φεστιβάλ παρουσίασης παραδοσιακών συγκροτημάτων που οργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλων Ν. Καλλικράτιας.
Κάποιοι ανεγκέφαλοι μετά, διέπραξαν το έγκλημα της ζωής των, απομακρύνοντας το χορευτικό από τη χορωδία χωρίς να υπολογίσουν (ή και ηθελημένα) τη ζημιά που διέπρατταν. Αποτέλεσμα όλων αυτών υπήρξε να είναι ανενεργός η χορωδία και να διαλυθεί και το χορευτικό, τα οποία μαζί, στη διάρκεια 41 χρόνων έγραψαν σελίδες δόξης για την Ιερισσό. ΄Οσοι τυχόν νομίζουν ότι γράφω υπερβολές, ας έλθουν να τους δείξω τι έγραψαν οι εφημερίδες κατά καιρούς, για τις επιτυχίες των δυο αυτών τμημάτων.
Το γεγονός είναι ένα, ύστερα από τα αναφερόμενα, αν δεν φροντίσουμε την ανασύνταξη αυτών των τμημάτων και αν δεν επιμεληθούμε να παραδώσουμε εμείς στους σημερινούς νεολαίους ότι παρέδωσαν σε μας οι προγενέστεροί μας, η ζημιά θα είναι ανεπανόρθωτη για την παράδοση και τα τραγούδια μας. Από μια έρευνα που πραγματοποίησα στα 240 τραγούδια που είναι καταχωρημένα στο πρώτο μου βιβλίο, προέκυψε ότι από τα μισά και περισσότερα από αυτά έχει χαθεί ο σκοπός και το κακό συνεχίζεται γιατί φεύγουν οι παλιοί άνθρωποι που τα ήξεραν. Σ’ όλα αυτά συνηγορούν και κάποιοι από τους συμπολίτες μας οι οποίοι θεωρούν την παράδοσή μας, σαν κάτι το «παλαιομοδίτικο» δυστυχώς!
΄Ένα είναι το γεγονός ότι, έχουμε επηρεαστεί από το δόγμα Κίσιγκερ ο οποίος κάποτε είπε ότι, «για να τιθασεύσουμε τους ΄Ελληνες, πρέπει να τους αποβάλουμε τα ιδανικά τους», που σημαίνει, να ξεχάσουμε την ιστορία μας και την παράδοσή μας, αρετές που αποτελούν μέρους του ιστού της ζωής μας και ως εκ τούτου, αποτελεί ιδιαίτερη επιτακτική ανάγκη, να διατηρήσουμε ζωντανή την ιδιαιτερότητά μας σαν λαός, όλως ιδιαίτερα τώρα, που ζούμε στην ανακατωσούρα, που μας επέβαλαν οι μεγάλοι της γης, την παγκοσμιότητα.
Στο διάβα της ιστορίας της χώρας μας και μέχρι σήμερα, έχουν αναδειχθεί μεγάλοι άνθρωποι, που με τα έργα τους, προσέφεραν στον πολιτισμό της πατρίδας μας πολλά.
Μεταξύ αυτών υπάρχουν και αυτοί, που υπερασπίζονται την παράδοσή μας και τα δημοτικά μας τραγούδια γενικότερα, τα οποία, έχουν ερευνήσει και μελετήσει κατά καιρούς, από τους οποίους ένας μικρός αντιπροσωπευτικός αριθμός είναι οι εξής:
Ο Κόντογλου, τον οποίο ονόμασαν, ΄Ελληνα και Ορθόδοξο διδάχο, ποιητή και Ευαγγελιστή των εσχάτων καιρών μας, ζωγράφο των πηγών και των πληγών της Ρωμιοσύνης ο οποίος είπε: «Ένας λαός, που έχει χάσει την παράδοσή του, είναι σαν τον άνθρωπο που έχει χάσει το μνημονικό του».
Ο Γκαίτε, αυτή η μεγάλη φυσιογνωμία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, γενικότερα τα δημοτικά τραγούδια, τα ονομάζει, «ύπατο μνημείο της ανθρώπινης διάνοιας».
Ο ΄Ιων Δραγούμης για την Ελληνική μουσική παράδοση είπε:

«Ξεσκέπασε τη δημοτική παράδοση
πρόσωπο με πρόσωπο, και θ’ αντικρίσεις
γυμνή την ψυχή σου.
Πήγαινε λοιπόν στο δημοτικό τραγούδι…
να βρεις τη γλώσσα σου…
και θα πλάσεις ότι θέλεις,
παράδοση και πολιτισμό
και αλήθεια και φιλοσοφία».

Ο Νίκος Πολίτης, ένας από τους σπουδαιότερους μελετητές του δημοτικού μας τραγουδιού- που έγνοια ζωής και όχι μεθόδου γέννησε τη μελέτη του, γι’ αυτό επισημαίνει ότι, «η μελέτη του δημοτικού τραγουδιού σημαίνει φροντίδα και δύναμη της ίδιας μας της ζωής».
Και για να είμαι πιο συγκεκριμένος, ο αείμνηστος Σίμον Καράς, ένας από τους νεότερους ερευνητές των δημοτικών τραγουδιών, για τα Ιερισσιώτικα τραγούδια, πολλά από τα οποία συνέλλεξε, είχε πει ότι σε κανένα άλλο διαμέρισμα της χώρας δεν βρήκε τόσα πολλά, από απόψεως αριθμού και περιεχομένου, όσα βρήκε στην Ιερισσό.
Κατά καιρούς, εκτός από τους αναφερόμενους και οι: Μωραϊτίδης, Θεοτόκης, Κοσμάς ο Αιτωλός, Νικόδημος Αγιορείτης, Μακρυγιάννης, ο Παπαδιαμάντης και πολλοί άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι, έχουν αφιερώσει τα δικά τους εγκώμια για τα δημοτικά μας τραγούδια και τους άγνωστους ποιητάδες που τα έγραψαν.
΄Ολοι αυτοί οι ανώνυμοι, που επινόησαν τα τραγούδια μας και τα έφτιαξαν όχι με γνώσεις και με τέχνη, διότι μήτε πέννα πιάσανε στα χέρια τους, μηδέ μελάνη. Από την καρδιά τους ανέβηκε και από στόμα βγήκαν και από στόμα απομείναν στον κόσμο για να τραγούδιονται γενεές γενεών. Το θαυμαστό από την πράξη τους αυτή είναι ότι, συμπεριέλαβαν μέσα σ’ αυτά τα αμάραντα λουλούδια όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων και όλες τις φάσεις της καθημερινότητας της ανθρώπινης ζωής.
Ότι διαβάζουμε στην Ομηρική Εποποϊα, τα βρίσκουμε σ’ αυτά τα αθάνατα μνημεία του δημοτικού λόγου.
Γίνουμε κουραστικός να επαναλαμβάνω ότι, ανησυχώ ιδιαίτερα για τας τραγούδια μας τα οποία, στη διάρκεια 60 χρόνων έχω υπηρετήσει και εξακολουθώ να υπηρετώ με ζήλο και ανιδιοτέλεια.